ภาวะสมองเสื่อม กับ การเล่นเกม
สวัสดีค่ะ คุณผู้อ่าน
เนื่องจากว่าตอนนี้พ่อของเราเริ่มมีอาการแปลกๆ เช่น เคลื่อนไหวช้าลง มีอารมณ์แปรปรวน พูดจาวกวนยิ่งขึ้น รับสาส์นอย่างหนึ่งแต่แปลความไปอีกอย่างหนึ่ง และมีความจำระยะสั้นแย่ลง ทางเราก็เลยนำพ่อเข้าตรวจรักษาอาการที่สถาบันประสาท พบว่ามีภาวะผิดปกติทางสมอง เช่น หลอดเลือดตีบ ภาวะขาดเลือด ต่างๆนานา
เรากับแม่เลยมาคิดกันว่า ต้องทำอะไรสักอย่าง เพื่อชะลอภาวะสมองถดถอยของพ่อ
และเกมเมอร์อย่างดิฉันซึ่งเป็นตัวตั้งตัวตียืนยันว่า การเล่นเกม ให้ประโยชน์กว่าการดูทีวี ก็เสนอว่า "หาเกมให้พ่อเล่นสิ"
อธิบายก่อน ไม่ใช่ว่าชอบอะไรแล้วก็สนับสนุนไม่ลืมหูลืมตา คือเราน่ะประจักษ์ด้วยตัวเองมาเยอะไง ว่าเกมให้อะไรบ้าง เช่น เราได้ศัพท์เพิ่มหลายคำมากจากเกมคำศัพท์ทั้งหลาย การเล่นเกมแนวโปเกมอนก็ช่วยฝึกทักษะในการวางแผนให้เราได้ การเล่นเกมรถแข่งเป็นการจำลองการขับรถจริงให้เรียนรู้ความสัมพันธ์ระหว่างตากับมือ หรือแม้แต่การเล่นเกมกีฬาต่างๆทำให้เรารู้กติกาในกีฬานั้นๆซึ่งเป็นประโยชน์เวลาดูการแข่งกีฬาของจริง เราเลยเชื่อว่า การเล่นเกมน่าจะทำให้สมองได้ออกกำลังในระดับหนึ่ง
ก่อนจะหาเกมให้พ่อเล่น ก็เลยบอกแม่ว่า เดี๋ยวจะลองหาข้อมูลก่อนว่า ควรจะซื้อเกมประเภทไหนให้พ่อดี เมื่อหาข้อมูลไปเรื่อยก็รู้สึกว่า น่าจะเป็นประโยชน์ เลยนำมาลงไว้ตรงนี้ด้วย เผื่อคุณผู้อ่านท่านไหนมีผู้สูงวัยต้องดูแลที่บ้าน และอาจกำลังหาข้อมูลหรือหากิจกรรมให้ผู้สูงวัยอยู่ จะได้เก็บไว้เป็นตัวเลือกนะคะ
เราไปเจอบทความชิ้นหนึ่ง เขากล่าวว่า การเล่นเกมนอกจากจะให้ความบันเทิงแล้ว ยังกระตุ้นการทำงานของสมอง ซึ่งจะเป็นประโยชน์แก่ผู้ป่วยหรือผู้สูงวัย เพราะเมื่ออายุมากขึ้นสมองจะมีประสิทธิภาพการทำงานที่ลดลง และมี cognitive skill ที่ลดลง (กำลังแปลเป็นไทยให้ รอสักครู่// multilingual's problem) อ่อ มันคือ ทักษะอันเกี่ยวกับการคิดและการทำความเข้าใจ พอแก่ตัวลงนี่ ทักษะนี้มันจะค่อยๆเสื่อม แต่การเล่นเกม...บางเกมอ่ะ มันสามารถกระตุ้นให้เกิดทักษะนี้ขึ้นมาได้ ผลคืออาจสามารถชะลอภาวะสมองเสื่อมได้นั่นเอง
อันนี้คือสรุปคร่าวๆแบบข้ามๆ (ความสมองมีแต่ขี้เกียจของยัยคนเขียน) ใครใคร่อ่านฉบับเต็มสามารถเข้าไปที่ https://www.healthline.com/health/alzheimers-dementia/memory-games-for-dementia#how-games-help
โดยบทความนี้จะอ้างอิงงานวิจัยอีกชิ้นหนึ่ง ซึ่งงานวิจัยชิ้นนี้จะแบ่งเกมออกเป็นสามประเภทหลักๆ ประเภทแรกคือบอร์ดเกม หรือภาษาไทยคือเกมกระดาน เช่น หมากรุก เกมเศรษฐี หมากล้อม หรือพวกสแครบเบิ้ล (ภาษาไทยคืออะไรอีกแล้ววะเนี่ย??) ประเภทที่สองคือวิดีโอเกม ก็คือเกมที่เล่นผ่านแพลตฟอร์มต่างๆ เช่น คอมพิวเตอร์ มือถือ หรือพวกเกมคอนโซลทั้งหลาย(ใช่ คือของพวก nintendo หรือ play station น่ะแหละ) และประเภทสุดท้ายคือ Virtual Game หรือพวกเกมเสมือนจริง พวกใช้ VR อะไรงี้ เออ ประเภทนี้เราไม่รู้จักจริงๆ ไม่เคยเล่นด้วย
ซึ่งการเล่นเกมแต่ละประเภทจะส่งผลแตกต่างกันออกไป บอร์ดเกมช่วยเรื่องความจำ การสื่อสาร และการควบคุมอารมณ์ วิดีโอเกมช่วยเรื่องความจำและการใช้เหตุผล และ Virtual เกม จะช่วยให้ร่างกายได้ขยับเขยื้อนยิ่งขึ้น นึกออกละ Virtual เกมนี่ น่าจะประมาณเกมเต้น หรือ Nintendo Switch เฉพาะเกมที่ต้องขยับไปขยับมาอ่ะ น่าจะใช่นะ
สามารถเข้าไปอ่านงานวิจัยนี้ได้ที่https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7279699/
เราถามแม่ว่า จะซื้อพวกบอร์ดเกมให้พ่อเล่นไหม แต่เกมพวกนี้คือมันต้องเล่นเป็นคู่/มีคนเล่นด้วย เล่นคนเดียวไม่ได้นะ เช่น หมากรุก หรือเกมเศรษฐี
แม่ค้านว่า พ่อไม่ชอบเล่นอะไรแบบนี้ มันใช้สมองมากเกินไป
เออ...ใช่ พ่อมักไม่ชอบเกมที่ยากเกินไป อะไรที่เล่นไม่ได้พ่อจะอารมณ์เสีย ทะเลาะกับเกม แล้วเลิกเล่น
อันที่จริงการทะเลาะกับเกมแล้วเลิกเล่นเป็นเรื่องที่เข้าใจได้ เราเองก็มีหลายครั้งที่รู้สึกว่า เกมแม่งโกงเกินไป แล้วเลิกเล่น
...แต่คือบางเกมอ่ะ ดันทุรังไปเรื่อยๆแล้วมันผ่านไง!! แต่นั่นแหละ พ่อไม่ใช่คนดันทุรังเท่าเรา
และเนื่องจากพ่อไม่ถนัดทำกิจกรรมในโทรศัพท์มือถือ แท็บเลต หรือเครื่องเล่นเกมขนาดเหมาะมือ เพราะเครื่องพวกนี้มีขนาดเล็กเกินมือพ่อ งั้นเกมในแพลตฟอร์มพวกนี้ก็ต้องตัดไปอีก
สรุปว่า ควรซื้อวิดีโอเกมให้เล่น
แล้วเราก็เลยหาข้อมูลต่อว่า เกมไหนที่เล่นแล้ว(น่าจะ)เป็นประโยชน์ต่อสมอง ซึ่งความคิดแรกเราเลยนะ เรารู้สึกว่า เกมอะไรก็ได้อ่ะ ที่มันต้องใช้ความคิด เช่น ปริศนาอักษรไขว้ freecell(เกมไพ่) หรือแม้แต่ angry bird ที่มันต้องคอยมาวัดองศาว่า ยิงนกยังไงดี ถึงตบหมูตายได้ทั้งบาง อะไรแบบนั้น
และเราก็บอกแม่ตามที่เคยอ่าน(จากไหนไม่รู้) ไปด้วยว่า "มีที่นึงเขาบอกว่า เล่นเกมบิงโกทุกวัน ช่วยลดความเสี่ยงอาการสมองเสื่อมได้"
...อันที่จริง เล่นโปเกมอนก็ต้องใช้ความคิดนา คิดดูซิ โปเกมอนมีตั้ง 18 ธาตุ แต่ละธาตุก็มีแพ้มีชนะทางกัน ถ้าเราไม่คอยวางแผนว่า ธาตุไหนเหมาะแก่การเลี้ยงไว้ในทีม ธาตุไหนจุดอ่อนน้อย หรือควรมีธาตุไหนบ้างที่เอื้อและเสริมกันเพื่อปิดจุดอ่อนให้กันและกัน ถ้าไม่คิดมันจะชนะได้ยังไง!?! แต่ก็นั่นแหละ บ้านเราน่ะ คนที่สาระแนเล่นเกมซับซ้อนแบบนี้ ก็มีแต่เรานี่แหละ
มาดูเกมที่แต่ละเว็บแนะนำกันบ้างดีกว่า
- สำหรับเว็บแรกที่เราลงไว้ เธอแนะนำเกมแนวคำศัพท์(เป๊ะเหมือนที่ดิฉันคิด ฮ่า) จิ๊กซอ เกมลูกเต๋า การ์ดเกม(พวกเกมไพ่และเกมจับคู่) เกมกระดาน และวิดีโอเกม
- ส่วนเว็บ https://www.sovahealthcare.co.uk/blog/games-to-help-with-dementia-our-top-5/ แนะนำเกม จิ๊กซอ โดมิโน่ การ์ดเกม(แต่ไม่แนะนำโป๊กเกอร์) บิงโก(ฮ่า!) และงูตกบันได(ภาษาอังกฤษคือ snakes and ladders เราว่ามันน่าจะคืองูตกบันไดนะ เราก็เคยเล่นตอนเด็กๆ //นางนี่เล่นมาหลายเกมจัด)
- ส่วนเว็บ https://www.homage.sg/resources/dementia-games-and-activities/ แนะนำถึง 15 อย่าง แน่นอนว่ามีซ้ำกะสองเว็บข้างบน ส่วนที่ไม่ซ้ำก็เช่น ซูโดกุ(เออ จริง! เกมนี้ก็ใช้สมอง) หมากรุก(ตรูเล่นไม่เป็น ฮือ) เกมตอบคำถามความรู้รอบตัว(ภาษาอังกฤษคือ trivial game//เคยเล่น 55) เกมใบ้คำ เป็นต้น สิ่งที่ชอบอย่างหนึ่งในเว็บนี้ คือ เขาแนะนำว่า ผู้สูงวัยไม่ควรเล่นเกมที่มีเวลาจำกัดหรือเกมที่เล่นแล้วจะได้รับความกดดันหรือความเครียดสูง เพราะคนวัยนี้คู่ควรกับอะไรชิวๆ สบายๆ อืมมม น่าจะลดการทะเลาะกับเกมได้อยู่ ...ฉันเข้าใจดีว่าเล่นเกมแล้วหัวร้อนเป็นยังไง ฉันผ่านมาแล้ว (กรูก็เกรียนเกิ๊นนน)
- มาดูเว็บของไทยบ้าง(เดี๋ยวจะหาว่าเสพแต่ของนอก) เว็บ https://allwellhealthcare.com/alzheimer-prevention/ แนะนำให้เล่นเกมประเภทที่มีในหนังสือเกม เช่น จับผิดภาพ เขาวงกต บวกเลข โอ๊ย เล่นอะไรง้องแง้งจัง เคมีไม่เข้ากับสายเกมฮาร์ตคอร์อย่างเราเลย
- ส่วนบทความของไทยรัฐ https://www.thairath.co.th/lifestyle/lifestyle45plus/2698397 จะแนะนำกว้างๆเป็นประเภทของเกม เช่น เกมความจำ เกมแก้ปัญหา หรือเกมที่ต้องใช้ประสาทสัมผัส อืมมม เกมยิงละกัน (ใช่เหรอวะ?)
สาเหตุที่เราหาข้อมูลจากเว็บต่างชาติเป็นหลัก เพราะเรารู้สึกว่า ประเทศเรา โดยเฉพาะผู้ใหญ่หลายคน ยังคงมีอคติกับการเล่นเกมอยู่ไม่น้อย เราเองยังเคยทะเลาะกับแม่ซึ่งพยายามกีดกันเราจากเกมเมื่อตอนเด็ก นี่ถ้าตอนนี้ยังต้องขอเงินแม่ไปซื้อเกมก็คงโดนเหมือนเดิม แต่ตอนนี้คือ ตังค์ตรูจ้ะ จบนะ
ในทางกลับกัน ดูเหมือนจะมีนักวิชาการที่เขียนบทความภาษาอังกฤษ(ชาติไหนมั่งก็บ่ฮู้) เริ่มทำวิจัยและมองการเล่นเกมในทางที่ดีขึ้น เพราะงั้นมันก็ต้องหาข้อมูลเป็นภาษาอังกฤษเนี่ยแหละ เข้าข้างยัยคนเขียนดี หึหึ
อ่านมาถึงตรงนี้อาจมีคนตั้งคำถามว่า แล้วถ้าชีวิตคนบางคน ไม่เอื้ออำนวยต่อการเล่นเกม ไม่ว่าจะเพราะ ไม่ชอบเล่นเกม สายตาไม่ดี คอมรุ่นเก่าโหลดเกมไม่ได้ หรืออะไรก็แล้วแต่ มันจะมีวิธีชะลอภาวะสมองเสื่อมอื่นๆอีกได้ไหม ยายคนเขียน
มีสิคะ ;)
อ้างอิงจากเว็บที่ยกมาแล้วข้างต้น กิจกรรมเพื่อช่วยยับยั้ง/บรรเทา ภาวะสมองเสื่อม เช่น
- การอ่าน ไม่จำเป็นต้องอ่านหนังสืออย่างเดียวค่ะ อ่านอะไรก็ได้ หนังสือพิมพ์ วรรณกรรม กลอน ฯลฯ ให้สายตาได้ไล่ตามตัวหนังสือ และให้สมองได้รับสาสน์และคิดตามบ้าง สักวันละเล็กน้อย นอกจากเพลิดเพลินและช่วยกระตุ้นการทำงานของสมองแล้ว ยังอาจเพิ่มพูนความรู้และความสุขได้ด้วยนะคะ (นางนี่ก็เป็นนักอ่านด้วย // เอ็งจะเยอะไปไหน ไอ้คนเขียน)
- ความบันเทิง เช่น ดูหนัง หรือฟังเพลง เออ เหม่ ทำไมฉันว่าดูหนังไม่ค่อยเข้าท่าล่ะ (ก็แกไม่ชอบดูหนัง!)
- ศิลปะแขนงต่างๆ เช่น ให้ผู้สูงวัยวาดภาพ ระบายสี(เหมือนกิจกรรมเด็ก?) เล่นดนตรี อ้าว แบบนี้ร้องเพลงได้ไหมอ่ะ?
- การเรียนรู้ ว่ากันว่าถ้าคนเราได้เรียนรู้ทักษะใหม่ๆ เช่น ภาษา การทำอาหาร ไม่ว่าจะเข้าคอร์สเรียน หรือดูวิดีโอจากยูทูป ก็สามารถกระตุ้นการทำงานของสมองได้
- กิจกรรมต่างๆให้ร่างกายมีการเคลื่อนไหว เช่น ทำสวน เต้นรำ ไทชิ(เหมือนรำมวยจีน รึเปล่า?) เดิน เป็นต้น เออ งั้นออกกำลังก็ได้ด้วยสินะ
- และข่าวดีสำหรับ extrovert ทั้งหลาย ว่ากันว่าการเข้าสังคมช่วยชะลอภาวะสมองเสื่อมได้เหมือนกัน (จากเว็บไหนก็ไม่แน่ใจ เอาเป็นว่านึกขึ้นได้พอดี) เพราะการมีปฏิสัมพันธ์นั้นดีต่อระบบประสาท เอออ...อันนี้ขอผ่าน ผ่านสำหรับตัวเองเนี่ยแหละ
หวังว่าคุณผู้อ่านจะพอได้ไอเดียเกี่ยวกับการหากิจกรรมให้ผู้สูงวัยทำเพื่อชะลอการเสื่อมของสมอง เราเองก็พอได้ไอเดียเช่นกัน ประเดี๋ยวจะลองไปค้นตามเว็บช้อปปิ้งดูว่า มีเกมอะไรเหมาะซื้อมาให้พ่อเล่นบ้าง
เป็นกำลังใจให้ทุกท่านที่มีผู้ใหญ่ในบ้านให้ดูแลนะคะ
สวัสดีค่ะ
ความคิดเห็น
แสดงความคิดเห็น